رنده نجاری برای هموار کردن و از بین بردن پستی و بلندی های سطح چوب از این وسیله استفاده می شود. رنده های دستی از نظر جنس به دو دسته یعنی رنده های چوبی و فلز یتقسیم می شوند. اساس ساختمان این رنده ها تقریبا شبیه هم بوده که درباره هریک از آنها در بخش های بعدی توضیحات لازم ارائه خواهد شد .رنده ها از نظر کاربرد به سه دسته تقسیم می شوند. شما در این مقاله متوجه می شوید که کف رنده نجاری باید از چه جنسی باشد.
- رنده هایی که برای تسطیح چوب به کار می رود مانند رنده های قاچی ،یک تیغ ،دو تیغ ، پرداخت و رنده بلند
- رنده هایی که در شکاف زدن و فرم دادن قطعات اتصال به کار می روند،مانند رنده های طرح فرنگ (گرات) دوراهه، کنشکاف و غیره
- رنده هایی که برای فرم دادن به چوب و ایجاد قوس در سطح کار مورد استفاده قرار می گیرند مانند رنده های کاس و سینه، بال کبوتری، افزار و غیره
ساختمان رنده نجاری و قسمت های مختلف آن
شاخ:
شاخ رنده در واقع همان دسته رنده می باشد که برای هدایت رنده روی چوب به کار می رود. شاخ رنده باید از چوب های محکم مانند ممرز ، راش و غیره تهیه شده باشد و به وسیله ی اتصال گرات یا اتصضال دیگر به کوله رنده (بدنه) متصل شده باشد.
پشتی کوله:
قسمت انتهایی بدنه رنده یا محلی که با دست راست گرفته می شود پشتی کوله نامیده می شود.
دهانه:
در داخل کوله رنده نجاری (بدنه رنده) یک شکاف برای قرار دادن تیغ رنده، گوه و همچنین آهن پشت تیغه ایجاد شده است. قسمت بالای شکاف را دهانه پوشال و قسمت پایین آن را دهانه رنده (جایی که تیغ ار آن بیرون آید) می نامند. دهانه در رنده هایی که باید پوشال ظریف تری از روی کار بردارند باریک تر می باشد و در رنده هایی که پوشال بیشتری از سطح کار بر می دارند باید گشاد تر باشد.
تیغه و پشتی آن:
تیغه از مهمترین اجزای تشکیل دهنده رنده است که به وسیله آن از روی چوب پوشال برداشته می شود تیغه رنده را به شکل مربع مستطیل ساده می سازند البته شکل تیغه رنده بسته به رنده و نوع کاری که از آن انتظار داریم متفاوت می باشد.
پشتی تیغه رنده نجاری:
در رنده های دو تیغه و رنده های معمولی صفحه فلزی، که دارای خمیدگی خاصی می باشد و هم عرض با تیغه رنده است، به وسیله پیچی روی تیغه رنده قرار می گیرد که آن را پشتی تیغه می نامند. پشتی تیغه رنده باعث می شود پوشالی که به وسیله تیغه جدا شده در اثر برخورد با آن شکسته شده و به عقب برگردد. فاصله لبه پشتی با لبه تیغه حداکثر ۳ میلی متر است.
زاویه تیغ رنده نجاری:
زاویه ای که در اثر تیز کردن تیغه رنده نجاری با پشت تیغ ایجاد می شود. زاویه ی پخ تیغ یا زاویه گوه می نامند. اندازه زاویه تیغ رنده در رنده های معمولی مورد استفاده در کارهای صنایع چوب ۳۰-۲۵ درجه می باشد اگر این زاویه کمتر از ۲۵ درجه باشد لبه تیغ کشیده و تیزی آن بیشتر می باشد و اگر این زاویه بیشتر از ۲۵ درجه باشد پخ تیغ کم می شود و تیغه عمل رندیدن را به سختی انجام می دهد.
زاویه قرار تیغ:
زاویه قرار تیغه رنده نجاری بستگی به نحوه قرار گرفتن تیغه در داخل کوله (بدنه) عمودتر باشد زاویه قرار تیغ بیشتر است که در نتیجه پوشال کمتری از سطح کار بر می دارد و برعکس هرچه این زاویه کمتر باشد (تیغه خوابیده تر باشد) درگیری تیغه با چوب بیشتر است و پوشال بیشتری از سطح کار بر میدارد.
زاویه برش:
مجموع زاویه قرار تیغ و زاویه پخ تیغ (زاویه گوه) را زاویه برش می گویند.
دکمه ی جای ضربه:
این دکمه در رنده های چوبی تعبیه شده است. اگر بخواهیم رنده را تنظیم کنیم (تیغه را کم و زیاد کنیم) یا اینکه تیغه را از داخل کوله رنده خارج کنیم به وسیله ی چکش فلزی ضربه ای به دکمه وارد می کنیم که این ضربه باعث آزاد شدن تیغه از جایگاه می گردد.
کف رنده نجاری:
کف رنده نجاری چوبی را اغلب از چوب های فوق العاده سخت و صیقل پذیر، مانند شمشاد، گلابی و غیره می سازند.
جنس تیغه در رنده نجاری:
جنس تیغه رنده نجاری را از فولاد های ابزار (فولاد آلیاژی) تهیه می کنند چون تیغه ی رنده دائما با چوب در تماس می باشد و عمل پوشال برداری را انجام می دهد بنابراین باید از فولادی استفاده کرد که مقاومت زیادی در برابر سائیدگی داشته باشد و تیغه دیرتر کند شود. برای بالا بردن مقاومت تیغه ی رنده در برابر ساییدگی و ضربه از آلیاژ های کرم،نیکل و غیره استفاده می شود. چون ساخت تمام طول تیغه از فولاد آلیاژی مقرون به صرفه نیست و نیازی هم به این کار نمی باشد ،بنابراین فقط لبه برنده تیغه را از فولاد می سازند و بقیه را از آهن معمولی تهیه می کنند.
مزایای رنده های فلزی نسبت به رنده های چوبی
- رندیدن دقیق و ظریف قطعه کار
- دوام زیاد قطعات رنده
- سهولت تنظیم تیغ رنده
- عدم تغییر فرم کف رنده نجاری در مدت طولانی
- داشتن مشته که باعث مسلط شدن بیشتر بر روی کار می شود.
معایب رنده های فلزی نسبت به رنده های چوبی:
- سنگین بودن رنده ی فلزی
- زنگ زدن کوله رنده (به خصوص در محیط مرطوب)
- چسبیدن صمغ چوب به کف رنده نجاری
- گران بودن
قطعات تشکیل دهنده ی رنده فلزی:
- بدنه (کوله)
- مشتی رنده (شاخ رنده) و پیچ نصب آن به بدنه
- آهن پشت تیغه همراه اهرم (گوه) و پیچ محکم کننده تیغه با آهن پشتی
- تیغه
- دسته رنده (چوبی)
- جایگاه تیغه و ضمایم آن
- فنر پیچ تنظیم
- پیچ تنظیم قورباغه ای
- پیچ ثابت کننده جایگاه به بدنه
- پیچ اتصال تیغه به پشت بند تیغ
- پشت بند تیغه
- پیچ اتصال دسته چوبی به کوله
شناسایی اصول تنظیم تیغه و نگهداری آن
برای رنده کاری قطعات چوبی، تنظیم کردن تیغه رنده یکی از اصول اساسی می باشد. برای تنظیم تیغه در رنده های چوبی باید با توجه به نوع رنده و مقدار پوشالی که می خواهیم از سطح کار برداریم تیغه را با ضربه چکش داخل کوله تنظیم و گوه پشت تیغه را محکم کنید. باید توجه داشته باشید که تیغه نباید بیش از از کوله رنده خارج شود زیرا در سطح کار گیر کرده و عمل رندیدن قطعه کار انجام نمی گیرد.
شناسایی اصول رعایت نکات ایمنی ضمن رنده کاری در نجاری
رعایت اصول ایمنی امری است کاملا اجتناب ناپذیر زیرا عدم رعایت آنها علاوه بر ضرر و زیان مالی گاهی برای نیروی انسانی، که همواره مهمترین عامل کار و تولید محسوب می گردد خطرات جدی ایجاد می نماید، بنابراین لازم است مورد توجه جدی قرار گیرد .
شناسایی اصول رنده کاری در نجاری
برای کار با هر رنده لازم است آموزش های مورد نیاز به فراگیر ارائه شود ولی کار با کلیه برند های چوبی و فلزی تابع اصول کلی زیر است:
- همواره رنده مناسب اجرای پروژه را انتخاب نمایید.
- بر اساس نوع رنده و مقدار پوشالی که باید از سطح کار گرفته شود رنده را تنظیم نمایید.
- قطعه کار را به طور صحیح به گیره میز کار یا به وسیله پیچ دستی یا قلاب و قطعات کمکی روی صفحه میز کار محکم نمایید.
- رنده را در جهت الیاف روی قطعه کار به کار گیرید.
- در انجام عمل رنده کاری نیروی مورد نیاز برای رندیدن را به طور صحیح اعمال نمایید.
نقد و بررسی‌ها