سیم بکسل آسانسور و موارد مربوط به نصب آن، یکی از مهم ترین بخش های نصب و مونتاژ آسانسور است. ما در این مقاله قصد داریم شما را با سیم بکسلی که وظیفه جابجایی آسانسور را دارد، بیشتر آشنا کنیم. سیم بکسل های فولادی که برای آویزان کردن کابین و وزنه های متعادل در آسانسورها استفاده می شوند، دارای ساختاری استاندارد هستند. سیم بکسل آسانسور از دسته هایی که یک ساختار مدور را تشکیل می دهند، ساخته شده است.

دسته سیم ها یا رشته ها (strand) حول سیم مرکزی پیچیده شده و سپس این دسته سیم ها حول مغزی (هسته) فیبری یا فولادی که شامل چند لایه سیم است (wire)، پیچیده می شوند. جنس هر یک از این سیم ها از فولادی است که به روش کوره الکترونیکی و یا سایر روش ها تولید می شود.

سیم بکسل جبران در آسانسور و سیم بکسل های دیگر که وظیفه ی جابجایی را این وسیله دارند، معمولا دارای دو هسته مرکزی هستند که در ادامه به بررسی این دو می پردازیم.

سیم بکسل های هسته فیبری (FC)

سیم بکسل های آسانسور که از این نوع مغزی استفاده می کنند، شامل دو نوع فیبر طبیعی (NFC) و مصنوعی (SFC) هستند. جنس مغزی طبیعی عموما از نوع کنفی و مغزی مصنوعی یا الیاف پلی پروپیلن، پلی آرامین هستند. سیم بکسل آسانسور به دلیل نرمی و الاستیسیته مواد به کار رفته در آن، خودشان را با شکل شیار تطبیق می دهند. مغزی که با الیاف طبیعی که از کنف ساخته شده اند قابلیت روان کاری بهتری نسبت هسته های فیبر مصنوعی دارند. در سیم بکسل های آسانسور عموما از مغزی کنفی از نوع سیسال (SISAL) به دلیل مقاومت زیاد آنها استفاده می شود.

مغزی سیسال به رنگ قهوه ای مایل به سفید و کنفی از نوع مانیلی به رنگ قهوه ای تیره است. از طرفی هسته های مرکزی سیم بکسل آسانسور از نوع فیبر مصنوعی در مقایسه با نوع فیبر طبیعی پایداری بیشتری داشته و در شرایط مرطوب و خاص مقاومت بیشتری از خود نشان می دهد.

سیم بکسل در آسانسور به دلیل مقاومت بایی که باید داشته باشد معمولا از فلزات بسیار قویی ساخته می شود که معمولا در واکنش با حرارت زیاد دوام زیادی را از خود نشان می دهد. هسته فولادی سیم بکسل آسانسور معمولا دوام بیشتری به نسبت نوع فیبری آن را دارد که از همین جهت بیشترین استفاده را در صنعت آسانسور سازی دارد.

سیم بکسل های هسته فولادی (IWRC)

در این نوع از سیم بکسل ها مغزی، مساحت فلزی بیشتری داشته و در نتیجه کشش در سطح مقطع کم می شود. ضمنا سیم بکسل های هسته فولادی تحت بارگذاری یکسان نسبت به نوع مغزی فیبری انبساط کمتری پیدا می کنند و میزان کشیدگی در واحد طول کاهش می یابد. این نوع سیم بکسل در آسانسور با سرعت بالا و یا آسانسورهایی که بار زیادی را جا به جا می کنند استفاده می شوند. سیم بکسل جبران در آسانسور نیز این نوع هسته فولادی بهره مند می شود.

برای آشنایی بیشتر با ساختار سیم بکسل های آسانسور در مقاله تاریخچه سیم بکسل با ما همراه باشید.

ساختار رشته ها در سیم بکسل آسانسور

انواع ساختار رشته ها در سیم بکسل های آسانسور و علل استفاده از هر یک از آنها به شرح زیر می باشد:

مدل سیل (s):

عمومی ترین نوع ساختار سیم بکسل های آسانسور که بیشترین استفاده را در جهان دارد، از این نوع ساختار در آن استفاده شده است. علت این امر، بزرگ تر بودن سیم های خارجی و در نتیجه داشتن سطح فلزی مقاوم تر و بزرگ تر می باشد و در نتیجه در مدت طولانی تری دچار ساییدگی می گردد. این نوع ساختار سیم بکسل ها عموما در آسانسورهای سرعت پایین و متوسط با ظرفیت های متوسط مورد استفاده قرار می گیرد.

مدل ورینگتون (w):

هرگاه عمر خستگی خمشی سیم بکسل روی فلکه کششی با شیار دایره ای (U) در سرعت بالا مطرح باشد، از سیم بکسل با ساختار ورینگتون استفاده می شود. این نوع سیم بکسل در آسانسور به اندازه ۲۰ % تا ۴۰ % از نوع سیل مقاوم تر هستند و به دلیل نازک بودن سیم از تعداد بیشتری از آن داستفاده شده است. نباید از نظر دور داشت که در آسانسور ها نه تنها سایش بلکه خستگی نیز از اهمیت زیادی برخوردار است به خصوص در مورد آسانسورهایی که سیم بکسل ها با پیچش دو گانه (WRAP DOUBLE) حول فلکه کششی پیچیده می شوند.مقاومت و انعطاف پذیری مهم ترین ویژگی سیم بکسل در آسانسور است و مقاومت آن ها به علت استفاده از فولاد با کربن بالا است. در حالی که انعطاف پذیری آن ها به علت ساختار رشته ای می باشد. البته این دو موضوع عکس یکدیگر هستند و جمع کردن همه این موارد در سیم بکسل آسانسور به طور هم زمان امکان ندارد.

نکته مهم:

سیم بکسل های آسانسور به صورت ایده آل، سیم بکسلی است که توانایی انعطاف بیشتر و عدم ایجاد چین خوردگی در آن به هنگام عبور از فلکه کششی یا هرزگرد را دارا باشد برای جلوگیری از چین خوردگی می باید تک سیم های آن با قطر بیشتر و با مقدار تحمل تنش کششی بیشتری ساخته شوند. از طرفی تنش خستگی بیشتری را باید تحمل کنند برای این منظور باید سیم بکسل نرم بوده و نباید زیر بار اعمالی کش بیاید. برای همین فولاد مصرفی و ترکیب تک سیم های آن و مقطع آن ها از اهمیت خاصی برخوردار است و از سویی قیمت تمام شده آن باید کم باشد.

ضریب ایمنی به کار گرفته شده در طراحی سیم بکسل ها مطابق استاندارد EN81 برای آسانسور هایی با دو سیم بکسل حداقل ۱۶ و برای آسانسورهایی با سه سیم بکسل و بیشتر حداقل ۱۲ است. در طراحی سیم بکسل ها ضریب ایمنی که بستگی به سرعت حرکت آن معمولا از ۱۲ تا ۲۰ متغیر است در نظر می گیرند . اگر مقاومت کششی سیم ها در یک سیم بکسل یکسان باشد به این نوع سیم بکسل تک کششی اطلاق می شود. تمامی این نکات را برای سیم بکسل جبران در آسانسور نیز باید در نظر گرفت.

متداول ترین سایز های سیم بکسل آسانسور

اگر مقاومت سیم های خارجی برابر با یکدیگر و کمتر از مقاومت کششی سیم های داخلی باشد، به این نوع سیم بکسل در آسانسور کشش دوگانه می گویند. اندازه انواع سیم بکسل با قطر اسمی آن توسط کارخانه سازنده داده می شود مشخص می گردد . قطر نامی آن استاندارد انگلیسی B.S باید حداقل ۸MM و در استاندارد آمریکایی حداقل ۹٫۵MM باشد. در ایالات متحده حداقل قطر سیم های خارجی را ۶۱%MM تعیین کرده است. اندازه قطر سیم بکسل ها که یک قطر ظاهری است که معمولا بین ۸ تا ۲۲ میلی متر می باشد. با توجه به نیروی مورد نیاز آسانسور تعیین می شود . متداول ترین سایز ها ۱۰، ۱۱، ۱۳، ۱۵، ۱۶، ۱۹، ۲۲ میلی متر است.

قطر سیم بکسل

قطر سیم بکسل از روی هر جفت رشته متضاد ( مخالف هم ) اندازه گیری می شود.بر اساس استاندارد ۵- ۱۲۳۸۵ BSEN قطر واقعی سیم بکسل زمانی اندازه گیری می شود که سیم بکسل تحت فشار ۱۰ درصد بار حد گسیختگی باشد. این اندازه باید بین حداکثر تا ۳ درصد قطر ظاهری کم شده باشد. اصولا پس از یک هفته کارکرد آسانسور پس از راه اندازی طول سیم بکسل با اندازه ۵% طول خود را افزایش پیدا خواهد کرد.سیم بکسل ها دارای تاب یکنواختی هستند بدین معنی که سیم های درون یک دسته سیم چنان تابیده شده اند که دارای طول تاب یکسان می باشند.طول تاب در یک دسته سیم یا در یک سیم بکسل فاصله ای است که به موازات محور طولی اندازه گیری شده و عبارت است از طولی که در آن یک سیم در یک دسته سیم و یا یک دسته سیم در سیم بکسل است.سیم بکسل یک دور کامل حول محور آن می زند که مقدار آن ۵ تا ۶٫۵ برابر قطر سیم بکسل است.